Chủ tịch Hồ Chí Minh(tt)

by **Chickenpro** 25/12/2007, 11:09 am

Hoạt động ở nước ngoài

Thời kì 1911-1919
Ngày 5 tháng 6 năm 1911, từ Bến Nhà Rồng, ông lấy tên Văn Ba, lên đường sang Pháp với nghề phụ bếp trên chiếc tàu buôn Đô đốc Latouche-Tréville của hãng vận tải Hợp nhất (Compagnie des Chargeurs réunis), thường được gọi nôm na là hãng Nǎm Sao, với mong muốn học hỏi những tinh hoa và tiến bộ từ các nước phương Tây[1].
Trong thập niên 1960, khi nói chuyện với khách nước ngoài, ông cho biết rằng ông đã từng là lính thủy[2].
Khi mới sang Pháp, ông có làm đơn xin được vào học tại trường Trường hành chính thuộc địa, nhưng không được chấp thuận (trong đơn này ông tự ghi là sinh năm 1892). Có người cho rằng nếu được nhận vào học, biết đâu số phận của ông đã rẽ theo hướng khác.
Ngày 31 tháng 11 năm 1912, ông chuyển 15 đồng bạc Đông Dương cho cha mình.
Đầu tháng 12 năm 1912, ông sang Hoa Kỳ. Ngày 15 tháng 12 năm 1912, từ New York, ông viết thư cho Khâm sứ Trung Kỳ nhờ tìm địa chỉ cha mình và muốn xin cho người cha một công việc. Thư này ông ký tên là Paul Tất Thành.
Cuối năm 1913, Nguyễn Tất Thành rời nước Mỹ sang nước Anh làm nghề cào tuyết cho một trường học, rồi đốt lò rồi phụ bếp cho khách sạn.
Đầu năm 1914, ông gửi thư cho Phan Châu Trinh, thông báo vắn tắt tình hình bản thân, đưa ra những nhận xét về chiến tranh thế giới đang diễn ra và dự đoán những chuyển biến có thể có. Ông cũng gửi cho Phan Châu Trinh một bài thơ thất ngôn bát cú với hai câu mở đầu như sau:
Chọc trời khuấy nước tiếng đùng đùng
Phải có kiên cương mới gọi hùng
và hai câu kết:
Ba hột đạn thầm hai tấc lưỡi
Sao cho ích giống mấy cam lòng.
Ngày 16 tháng 4 năm 1915, ông viết thư cho Toàn quyền Đông Dương, thông qua lãnh sự Anh tại Sài Gòn, nhờ tìm địa chỉ của cha. Thư ký tên Paul Thành.
Cuối năm 1917, ông trở lại nước Pháp, sống và hoạt động ở đây cho đến năm 1923...

Thời kì ở Pháp
Ngày 19 tháng 6 năm 1919, nhân danh một nhóm người Việt Nam yêu nước[3], ông phổ biến "Yêu sách của nhân dân An Nam", gồm tám điểm và được viết bằng tiếng Pháp (Revendications du peuple annamite), ký tên Nguyễn Ái Quốc và gửi tới Hội nghị Hòa bình Versailles, đòi chính phủ Pháp ân xá chính trị phạm, thực hiện các quyền tự do, dân chủ và quyền bình đẳng của dân tộc Việt Nam. Ông còn gửi thư riêng kèm theo bản yêu sách cho các đoàn đại biểu Đồng Minh dự hội nghị, nhưng không gây được sự chú ý [4]. Từ đó ông dùng tên Nguyễn Ái Quốc.

Giữa năm 1920, Nguyễn Ái Quốc đọc Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lenin đăng trên báo L'Humanité (tờ này là cơ quan phát ngôn của Đảng Cộng sản Pháp), từ đó ông đi theo chủ nghĩa cộng sản. Ông tham dự Đại hội lần thứ 18 của Đảng Xã hội Pháp tại Tours với tư cách là đại biểu Đông Dương, trở thành một trong những sáng lập viên của Đảng Cộng sản Pháp. Sau này, ông thừa nhận: "Lúc đầu, chính là chủ nghĩa yêu nước chứ không phải chủ nghĩa cộng sản đã làm tôi tin theo Lênin, tin theo Quốc tế III"[5].
Tranh biếm họa của Nguyễn Ái Quốc cho tờ Le Paria, đời sống người dân dưới ách thống trị của thực dân Pháp
Tranh biếm họa của Nguyễn Ái Quốc cho tờ Le Paria, đời sống người dân dưới ách thống trị của thực dân Pháp

Năm 1921, ông cùng một số nhà yêu nước của các thuộc địa Pháp lập ra Hội Liên hiệp Thuộc địa (Union intercoloniale - Association des indigènes de toutes les colonies). Năm 1922, ông cùng một số nhà cách mạng thuộc địa ra báo Le Paria (Người cùng khổ).[6] Tờ này ra được 38 số với mỗi số bán được quãng 1000 tới 5000 bản, một con số thuyết phục vào lúc bấy giờ[7].Ngoài ra, ông viết bài cho hàng loạt báo khác. [8].

Tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp (Procès de la colonisation française) do ông viết được xuất bản năm 1925, đã tố cáo chính sách thực dân tàn bạo của Pháp và đề cập đến phong trào đấu tranh của các dân tộc thuộc địa. [9] Ông là trưởng Tiểu ban Đông Dương của Đảng Cộng sản Pháp.

Năm 1923, với tư cách đảng viên Đảng Cộng sản Pháp, ông ra tranh cử vào Hạ viện Pháp, nhưng thất bại. Trong lần đầu tiên tham gia bầu cử Quốc hội đó, Đảng Cộng sản Pháp giành được tất cả 1,2 triệu phiếu ủng hộ trên tổng số 5 triệu phiếu cử tri, nhưng Nguyễn Ái Quốc trượt chân dân biểu Quốc hội[10]. [11]

Trong toàn bộ thời gian sống trên đất Pháp, ông trang trải cuộc sống bằng cách làm việc nửa ngày. Thoạt đầu, ông làm thuê tại một tiệm rửa ảnh và được Phan Văn Trường nhượng quyền cho thuê lại một căn phòng. Sau đó, ông đi vẽ khoán cho một xưởng vẽ truyền thần và thuê một phòng tại căn nhà số 9 ngõ Compoint, Quận 17, Paris[12].Ông theo học dự thính tại Đại học Sorbonne và được coi là mọt sách tại Thư viện Quốc gia Pháp[13].

Tranh biếm họa của Nguyễn Ái Quốc cho tờ Le Paria, đời sống người dân dưới ách thống trị của thực dân Pháp

Chú thích
(1) Ho Chi Minh - A Life, William Duiker, trang 45,

* Nguyễn Ái Quốc trả lời nhà báo Liên Xô Ossip Mandelstam: "Hồi khoảng 13 tuổi, tôi được nghe lần đầu các từ tiếng Pháp 'tự do', 'bình đẳng', 'bác ái'. Khi đó tôi nghĩ tất cả những người da trắng đều là người Pháp. Vì người Pháp đã viết những từ này, tôi đã muốn làm quen với văn hóa Pháp để hiểu được ý nghĩa chứa trong các từ đó."
* Trả lời phỏng vấn của nhà báo Mỹ Anna Louise Strong: "Nhân dân Việt Nam, trong đó có cha tôi, thường tự hỏi ai sẽ giúp họ loại bỏ ách thống trị của Pháp. Một số cho rằng Nhật Bản, người cho là Anh, người lại cho là Mỹ. Tôi đã thấy rằng tôi phải ra nước ngoài để tự nhìn. Sau khi tôi hiểu được họ sống như thế nào, tôi sẽ về giúp đồng bào tôi."
(2) Nguyên văn trong Các cuộc đàm phán Lê Đức Thọ-Kissinger tại Paris, Lưu Văn Lợi và Nguyễn Anh Vũ biên soạn, NXB Công an Nhân dân, 2002, trang 198 là: "Người nhắc lại rằng Người đã từng ở Anh, từng làm đầu bếp trong một khách sạn, đã đến khu da đen ở Harlem, nhưng chưa tới Canada và đã từng là lính thủy nên đã qua nhiều cảng."
(3) Bài viết Lòng yêu nước, ánh sáng và tinh thần quốc tế trên http://hanoi.vnn.vn nói rằng Nguyễn Ái Quốc "nói ý và cụ Phan Vǎn Trường viết" ra yêu sách "Quyền của các dân tộc" gồm 8 điểm (đây chính là "Yêu sách của nhân dân An Nam"). Tuy vậy, không rõ chi tiết này trong bài viết được dẫn ra từ tài liệu nào.
(4) Ông còn gửi hơn 6000 bản sao của tài liệu này cho hơn 6000 thành viên các công đoàn Pháp. Một trong những bức thư đó (bức gửi cho ngoại trưởng Mỹ Robert Lansing) được lưu trữ tại Thư viện Quốc gia Hoa Kì và có thể được đọc tại [1]. Bức thư này nguyên khởi được viết bằng tiếng Pháp, bản lưu trữ tại Thư viện Quốc gia Hoa Kì là bản dịch tiếng Anh. Xem nội dung tiếng Vệt và tiếng Anh tại Thảo luận:Yêu sách của nhân dân An Nam
(5) Hồ Chí Minh toàn tập, tập 10, NXB Chính trị Quốc gia, 1996, trang 127; dẫn lại trong Đại cương Lịch sử Việt Nam, NXB Giáo dục, 2006, tập 2, trang 245.
(6) Ông làm chủ nhiệm kiêm chủ bút và thủ quỹ, nhằm tố cáo chính sách đàn áp, bóc lột của chủ nghĩa đế quốc nói chung và thực dân Pháp nói riêng.
(7) Bài viết Chủ tịch Hồ Chí Minh đấu tranh bảo vệ và vận dụng sáng tạo đường lối của V.I Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa (1920-1924) trên http://hanoi.vnn.vn cho biết báo Le Paria xuất bản bằng tiếng Pháp nhưng ở trang đầu còn có tên báo bằng chữ Ả Rập và chữ Hán. Số 1 của tờ báo ra ngày 1 tháng 4 nǎm 1922, trong đó có lời kêu gọi nêu rõ: "Báo Le Paria ra đời do sự thông cảm chung của các đồng chí ở Bắc Phi, Trung Phi và Tây Phi thuộc Pháp, ở Ma-đa-gat-xca, ở Đông Dương, Ǎng ti và Guyannơ...".
(8) như những tờ L'Humanité, Le Journal du Peuple, La Voix Ouvrière, Le Libétaire, Clarté và L'Action Coloniale
(9) Thời kì này, ông kết giao với nhiều nhà hoạt động chính trị như: Paul Vaillant-Couturier (Pháp), Abdelkader Hadj Ali (Algérie), Jean Railanmongo (Madagascar), Louis Hunkanrin (Dahomey), Lamine Senghor (Sénégal,ông này không phải là Léopold Sédar Senghor, người sau này là Tổng thống Senegal và cũng có thời gian dài ở Pháp)...
(10) Bác Hồ - hồi kí, NXB Văn học, 2004, trang 61, phần kể của Bùi Lâm.
(11) Điều thú vị là "Yêu sách của nhân dân An Nam" cũng là đòi có đại biểu người Việt trong Nghị viện Pháp Trong giai đoạn trước đó cũng từng có đại biểu của Việt Nam tại nghị viện Pháp, nhưng đó là đại biểu người Pháp. Một số thuộc địa châu Phi của Pháp cũng có đại biểu bản xứ (người Phi) tại Nghị viện Pháp..
(12) Bác Hồ - hồi kí, NXB Văn học, 2004, trang 64, 65 cho biết Compoint là ngõ hẻm ở trong khu công nhân nghèo, cả ngõ có bốn cái nhà, ba nhà được cho thuê làm nơi để xe. Ngôi nhà Nguyễn Ái Quốc thuê trọ có tầng dưới mở quán cà phê, tầng trên có 2 phòng cho thuê, Nguyễn thuê một phòng. Căn phòng này được mô tả là "...chỉ vừa đặt một cái giường sắt, và một cái bàn con. Trên bàn có một cái thau, trong thau có một bô nước để rửa mặt... khi muốn viết lách thì phải đút bô và thau xuống gầm giường".
(13) The Shadow of Shadows Hayes, Brenn Edwards

.....Còn típ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bạn ơi , post bài ghi nguồn ra